روش‌های مناسب تعمیر تایر ماشین و رفع آسیب‌های لاستیک!

زمانی که لاستیک آسیب می‌بیند، بسته به نوع آسیب، می‌توان آن را تعمیر کرد. آشنایی با روش‌های درست تعمیر تایر ماشین، تشخیص نوع آسیب، استفاده از ابزار مناسب و درک محدودیت‌های تعمیر، برای هر راننده‌ای ضروری است. در این مقاله کورال تایر، به‌صورت کامل به بررسی جنبه‌های مختلف تعمیر لاستیک ماشین می‌پردازیم و توضیح می‌دهیم که در مواجهه با هر نوع مشکل، چه اقداماتی باید انجام داد.

به ترمیم لاستیک خودرو چه می‌گویند؟

در زبان روزمره، وقتی لاستیک خودرو آسیب می‌بیند و نیاز به اصلاح دارد، معمولاً گفته می‌شود که باید پنچرگیری تایر ماشین انجام شود. اما اگر بخواهیم دقیق‌تر بپرسیم که به ترمیم و تعمیر تایر ماشین چه می‌گویند، اصطلاح  لاستیک آپارات شده رایج‌ترین واژه‌ای است که برای معروفترین نوع تعمیر لاستیک استفاده می‌شود. این واژه به‌نوعی معادل ترمیم یا بازسازی لاستیک به‌حساب می‌آید، به‌خصوص در مواردی که آسیب در سطح خارجی یا درون تایر باشد. اصطلاح تخصصی‌تر آن در حوزه فنی و صنعتی، «بازسازی تایر» یا «تعمیر حرفه‌ای لاستیک» نیز هست. این اصطلاحات بیشتر در مورد لاستیک‌های سنگین یا لاستیک‌هایی با ساختار پیچیده‌تر مانند تایرهای سیمی به کار می‌روند.

نکته: به‌طورکلی تایرها به دو نوع تیوبلس و تیوب‌دار تقسیم می‌شوند. تایرهای تیوب‌دار دارای یک‌ لایه داخلی هستند که هوا در آن نگهداری می‌شود، درحالی‌که تایرهای تیوبلس (Tubeless tires) فاقد این تیوب هستند و هوا مستقیماً درون ساختار تایر نگهداری می‌شود. امروزه بیشتر تایرهای تیوبلس رایج‌تر هستند و به دلیل ویژگی‌هایی مانند دوام بالاتر، مقاومت بیشتر در برابر پنچری و و نیاز کمتر به تعمیر پارگی لاستیک تیوبلس، ترجیح داده می‌شوند.

چگونه بفهمیم تایر نیاز به تعمیر دارد؟

برای تشخیص اینکه آیا تایر خودرو نیاز به تعمیر دارد یا نه ابتدا باید خودرو را در یک مکان ایمن متوقف کرده و تایرها را بررسی کنید. اگر متوجه کاهش باد شدید، بهتر است تایر را از روی خودرو بازکرده و آن را با آب و کف بررسی کنید تا محل نشت هوا مشخص شود. در صورتی‌که ترک یا بریدگی در دیواره جانبی دیده شود، به‌احتمال زیاد امکان تعمیر لاستیک پاره وجود ندارد و باید تایر تعویض شود. اما اگر سوراخ کوچکی روی سطح آج دیده شود، معمولاً قابل‌ترمیم است و تعمیر تایر ماشین امکان پذیر است.

یکی دیگر از روش‌های تشخیص، استفاده از اسپری کف است که با پاشیدن آن بر روی تایر، می‌توانید محل نشت هوا را به‌راحتی پیدا کنید. همچنین اگر هنگام رانندگی متوجه شدید که فرمان خودرو به یک طرف کشیده می‌شود یا لرزش غیرمعمولی احساس کردید، احتمال دارد که یکی از تایرها آسیب‌دیده باشد. در مواردی مانند پله شدن لاستیک نیز تنها با توجه به ظاهر لاستیک می‌توانید متوجه نیاز به تعمیر شوید.

دلایل اصلی آسیب‌دیدگی تایرها چیست؟

دلایل مختلفی می‌تواند باعث آسیب به تایر خودرو شود. مهم‌ترین این دلایل عبارت‌اند از ورود اجسام تیز مانند میخ، پیچ یا شیشه به سطح تایر، رانندگی با فشار باد نامناسب، برخورد شدید با لبه جدول یا موانع، استفاده از تایرهای فرسوده، نگهداری نادرست و دمای بسیار بالا یا پایین. رانندگی در جاده‌های ناهموار یا دارای خرده‌سنگ نیز می‌تواند احتمال آسیب به تایر و حتی قلوه کن شدن لاستیک را افزایش دهد. تشخیص به‌موقع نشانه‌های آسیب، مانند کاهش تدریجی باد، غیرعادی بودن صدای لاستیک ماشین، لرزش در فرمان یا مشاهده ترک و برآمدگی در سطح تایر، به شما کمک می‌کند پیش از تبدیل مشکل به بحران، اقدامات لازم جهت تعمیر تایر ماشین خود را انجام دهید.

شناسایی انواع آسیب لاستیک و انتخاب روش مناسب تعمیر تایر ماشین بر اساس نوع آسیب!

لاستیک خودرو یکی از مهم‌ترین قطعات در ایمنی و عملکرد خودرو است که به دلایل مختلفی ممکن است دچار آسیب شود. برخورد با اشیا تیز، رانندگی با فشار باد نامناسب، برخورد با جدول یا موانع، استفاده طولانی‌مدت و شرایط جوی گوناگون از جمله عواملی هستند که می‌توانند به لاستیک آسیب برسانند. در ادامه انواع آسیب‌های رایج و قابلیت تعمیر تایر ماشین را در هر یک از حالت‌ها بررسی می‌کنیم:

1. سوراخ‌های کوچک و پنچری‌های سطح آج

سوراخ‌های کوچک تایر معمولاً زمانی اتفاق می‌افتند که اشیایی مانند میخ، پیچ یا شیشه وارد آج لاستیک شوند. این سوراخ‌ها معمولاً قطر کمتری از ۶ میلی‌متر دارند و به دلیل کوچک بودن، اغلب امکان تعمیر آنها با روش‌های ساده وجود دارد. روش‌های متداول برای تعمیر لاستیک با این نوع آسیب‌ها شامل استفاده از فتیله لاستیکی یا نصب وصله داخلی است که به‌راحتی می‌تواند مسیر خروج هوا را مسدود کند و جلوی پنچری را بگیرد. این نوع آسیب‌ها معمولاً در ناحیه آج تایر رخ می‌دهند و در صورت عدم وجود پارگی یا آسیب به دیواره، قابلیت ترمیم خوبی دارند.

2. پارگی یا ترک روی سطح آج

وقتی آسیب به‌صورت پارگی یا ترک‌هایی با طول و عمق بیشتر رخ می‌دهد، شرایط کمی پیچیده‌تر می‌شود. پارگی‌های سطح آج ممکن است شکل نامنظمی داشته باشند و با افزایش طول یا عمق، خطر استفاده از لاستیک بیشتر می‌شود. در مواردی که پارگی کوچک باشد، امکان تعمیر تایر ماشین با روش‌هایی مانند دوخت تایر یا وصله‌های بزرگ‌تر وجود دارد که باید توسط متخصص انجام شود. با این‌ حال اگر پارگی گسترده باشد و به ساختار سیمی تایر آسیب برسد، بهتر است لاستیک تعویض شود، زیرا ایمنی خودرو در این شرایط به‌ شدت کاهش می‌یابد. توجه کنید که فرق ندارد لاستیک پهن یا باریک داشته باشید، در هر صورت باید تعویض لاستیک را به سرعت انجام دهید.

3. آسیب در دیواره جانبی لاستیک (کناره تایر)

آسیب‌هایی که در دیواره جانبی لاستیک به وجود می‌آیند بسیار خطرناک هستند، زیرا دیواره جانبی وظیفه حفظ فشار باد را بر عهده دارد و آسیب در این بخش می‌تواند منجر به نشت سریع هوا یا حتی ترکیدن ناگهانی لاستیک شود. متأسفانه تعمیر لاستیک پاره در این بخش مجاز نیست و توصیه می‌شود که تایر کاملاً تعویض شود. حتی اگر برخی تعمیرکاران بتوانند این نوع آسیب را ترمیم کنند، معمولاً ایمنی لازم را فراهم نمی‌کند و می‌تواند باعث بروز حوادث ناگوار شود. درباره ترمیم پارگی لاستیک از بغل قبلا در مجله کورال تایر آموزش داده‌ایم.

4. آسیب تایرهای سیم زده

تایرهای سیم زده دارای ساختار پیچیده‌تری هستند و از رشته‌های فلزی برای تقویت بدنه بهره می‌برند. آسیب به این رشته‌های فلزی باعث کاهش چشمگیر استحکام و ایمنی تایر می‌شود(در مجله کورال تایر درباره علت سیم زدن لاستیک بخوانید). درصورتی‌که سیم‌ها دچار زنگ‌زدگی، بیرون‌زدگی یا پارگی شده باشند، تعمیر لاستیک سیم زده یا لاستیک سیمی توصیه نمی‌شود و تعویض کامل تایر الزامی است. اگر آسیب محدود به سطح لاستیک باشد و سیم‌ها سالم باقی‌مانده باشند، بعضی از انواع تعمیر تایر ماشین اعم از صنعتی و ترکیبات خاص، می‌توانند کمک‌کننده باشند؛ اما در موارد جدی‌تر، استفاده مجدد از تایر بسیار خطرناک است.

روش‌های مختلف تعمیر تایر ماشین چیست؟

برای تعمیر تایر ماشین، انتخاب روش درست بسیار مهم است. استفاده از روش غیرمتناسب نه‌تنها باعث آسیب بیشتر به تایر می‌شود بلکه می‌تواند ایمنی سرنشینان خودرو را به خطر بیندازد. در ادامه به برخی از روش‌های مختلف تعمیر لاستیک و شرایط مناسب استفاده از هر کدام اشاره می‌شود:

1. تعمیر با فتیله

در این روش یک فتیله لاستیکی که با چسب مخصوص آغشته شده است، با استفاده از ابزار مخصوص به داخل سوراخ تایر وارد می‌شود و مسیر خروج هوا را می‌بندد. مزیت این روش این است که نیازی به جداکردن لاستیک از رینگ نیست و می‌تواند به‌سرعت انجام شود. این روش معمولاً برای سوراخ‌های کوچک با قطر کمتر از ۶ میلی‌متر که در ناحیه آج لاستیک رخ داده‌اند مناسب است. همچنین برای نشتی‌های آرام باد در تایرهای تیوبلس کاربرد دارد. اما این روش برای پارگی‌های بزرگ، آسیب در دیواره جانبی یا سوراخ‌هایی با قطر زیاد مناسب نیست.

توجه داشته باشید که تعمیر تایر ماشین با فتیله مانند استفاده از اسپری پنچرگیری بیشتر به‌عنوان راهکار موقتی محسوب می‌شود و به‌ویژه در سرعت‌های بالا یا سفرهای طولانی بهتر است با تعمیرات دقیق‌تر جایگزین شود. قطعا این روش برای تعمیر لاستیک سنگین قابل اعتماد نیست.

2. تعمیر با وصله داخلی

این روش زمانی کاربرد دارد که آسیب عمیق‌تر و وسیع‌تر از آن باشد که فتیله بتواند آن را به طور کامل ترمیم کند. برای این کار لاستیک باید از رینگ جدا شده و محل آسیب از داخل تایر تمیز شود. سپس وصله لاستیکی مقاوم با استفاده از چسب حرارتی یا فشار بالا روی محل آسیب چسبانده می‌شود. این روش برای ترک‌ها یا سوراخ‌های وسیع اما محدود به ناحیه آج تایر بسیار مناسب است و در مقایسه با تعمیر تایر ماشین با فتیله دوام و ایمنی بیشتری دارد. با این‌حال، این نوع تعمیر لاستیک برای ترک‌ها یا پارگی‌های دیواره جانبی و لاستیک‌های با ساختار داخلی معیوب یا فرسوده مناسب نیست.

3. تعمیر ترکیبی

در برخی موارد که نیاز به اطمینان بیشتر وجود دارد، از ترکیب دو روش فتیله و وصله داخلی استفاده می‌شود. بدین صورت که فتیله لاستیکی از بیرون وارد سوراخ می‌شود و در داخل تایر نیز وصله‌ای مقاوم نصب می‌گردد. این روش تعمیر تایر ماشین برای سوراخ‌های بزرگ‌تر که هنوز در ناحیه آج هستند کاربرد دارد و اغلب برای خودروهای با سرعت بالا یا لاستیک‌هایی که پیش‌تر تعمیر شده‌اند؛ ولی هنوز نشتی دارند توصیه می‌شود. تعمیر ترکیبی عمر بیشتری دارد و به‌عنوان یکی از مطمئن‌ترین روش‌های ترمیم تایر تیوبلس شناخته می‌شود. از این دسته تعمیرها برای لاستیک گل معدنی نیز استفاده می شود.

4. تعمیر لاستیک سیم زده

تایرهای سیم زده که دارای رشته‌های فلزی در ساختار داخلی هستند، آسیب‌دیدن این سیم‌ها بسیار حساس و جدی است. اگر فقط لاستیک روی سیم آسیب‌دیده باشد و سیم‌ها سالم باشند، می‌توان با استفاده از ترکیبات پلیمری خاص یا دوخت‌های صنعتی اقدام به ترمیم کرد. این نوع تعمیر تایر ماشین فقط برای سوراخ‌های کوچک روی آج و ترک‌های سطحی بدون نمایان‌شدن سیم‌ها مناسب است. اما اگر سیم‌ها نمایان شده باشند یا نشانه‌هایی از زنگ‌زدگی و نفوذ آب وجود داشته باشد، تعمیر مجاز نیست و تعویض لاستیک الزامی است. هرگونه تعمیر غیراصولی در این نوع تایرها می‌تواند منجر به ترکیدن ناگهانی و خطرناک تایر شود.

5. تعمیر لاستیک تیوب‌دار

لاستیک‌های تیوب‌دار که امروزه کمتر رایج هستند، پنچرگیری آن‌ها عمدتاً به‌صورت تعمیر تیوب داخلی انجام می‌شود. یعنی وصله به داخل تیوب چسبانده می‌شود و نه روی بدنه لاستیک. این روش برای سوراخ‌های موجود در تیوب و درصورتی‌که لاستیک خارجی سالم باشد کاربرد دارد. توصیه می‌کنیم که مقاله فرق لاستیک رادیال و تیوبلس را بخوانید.

اگر تیوب سوراخ شده باشد ولی بدنه خارجی لاستیک سالم باشد، می‌توان آن را تعمیر کرد. اما اگر هر دو قسمت دچار آسیب شوند، تعمیر تایر ماشین مجاز نیست. همچنین تیوب باید قبل از نصب مجدد به طور کامل بررسی شود و در صورت وجود ترک یا شکنندگی تعویض شود. نصب تیوب جدید نیز باید بدون چین‌خوردگی یا تاخوردگی انجام شود تا از نشت مجدد جلوگیری شود.

6. تعمیر تایرهای تیوبلس

یکی از مزایای اصلی تایرهای تیوبلس این است که هنگام پنچرشدن، به‌صورت آهسته باد خود را از دست می‌دهند و در بیشتر مواقع، راننده فرصت دارد تا به مکان امنی برای بررسی و تعمیر تایر ماشین برسد.

اگر در تایرهای تیوبلس مانند لاستیک چینی ترازانو سوراخ کوچکی ایجاد شده باشد، استفاده از کیت‌های تعمیر فتیله تیوبلس که در فروشگاه‌های لوازم‌یدکی خودرو در دسترس هستند، بسیار مفید است. این کیت‌ها شامل ابزار پانچ، فتیله و چسب مخصوص هستند. پس از پاک‌سازی محل آسیب، فتیله آغشته به چسب را وارد سوراخ کرده و سپس اضافه آن را قطع می‌کنید. پس از آن می‌توان تایر را باد زد و مورد استفاده قرارداد. البته درصورتی‌که تایر فشار باد را نگه ندارد یا آسیب عمیق‌تر باشد، توصیه می‌شود آن را از رینگ جدا کرده و وصله‌گذاری از داخل انجام شود.

برای هر نوع آسیب وارده به لاستیک، روش خاصی از تعمیر توصیه می‌شود که بیشترین کارایی و ایمنی را دارد. در جدول زیر می‌توانید ببینید که هر روش تعمیر، برای چه نوع آسیبی مناسب است و در چه شرایطی نباید از آن استفاده کرد.

جدول روش مناسب تعمیر بر اساس نوع آسیب لاستیک

نکات مهمی که درباره تعمیر لاستیک پاره و تعمیر غیراصولی تایر، باید بدانید!

تعمیر تایر ماشین در بخش‌های حساس مانند دیواره جانبی تقریباً هیچ‌گاه ایمن نیست و تعمیرات غیراستاندارد ممکن است خطرات جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد. استفاده از فتیله‌های بدون چسب، مواد غیراستاندارد یا انجام تعمیرات توسط افراد غیرمتخصص می‌تواند منجر به ترکیدن ناگهانی لاستیک شود که یکی از دلایل اصلی تصادفات است. درصورتی‌که شک دارید آیا تایر قابل‌تعمیر هست یا خیر، همیشه بهتر است به مراکز تخصصی و تعمیرگاه‌های معتبر مراجعه کنید تا ایمنی خودرو حفظ شود.

• خطرات تعمیر غیراصولی تایر

یکی از مهم‌ترین دلایل بروز حوادث رانندگی، استفاده از تایرهایی است که به‌درستی تعمیر نشده‌اند. استفاده از فتیله بدون چسب، واردکردن فتیله در زاویه نادرست و یا استفاده مجدد از تایرهایی که دیواره آن‌ها آسیب‌دیده‌اند، همگی باعث می‌شود تا احتمال ترکیدن تایر در حین حرکت افزایش یابد. اگرچه در ظاهر ممکن است تایر باد را نگه دارد و ظاهری سالم داشته باشد، اما در عمل، ساختار داخلی آن تضعیف شده است و در شرایط خاصی مانند پیچیدن شدید یا ترمز ناگهانی، ممکن است خطرساز شود. توصیه می‌شود در صورت عدم تجربه یا اطمینان، حتماً برای تعمیر تایر ماشین به مراکز معتبر مراجعه کنید.

• نگهداری صحیح از تایر برای کاهش احتمال آسیب

پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. با رعایت برخی نکات ساده می‌توانید عمر تایرهای خود را افزایش دهید و احتمال بروز آسیب را به حداقل برسانید. بررسی ماهانه فشار باد تایرها و تنظیم آن بر اساس توصیه‌های کارخانه سازنده یکی از این اقدامات مهم است. همچنین بررسی عمق آج تایر و تعویض آن‌ها زمانی که فرسوده شده‌اند، اهمیت زیادی دارد. نگهداری از تایرها در دمای مناسب، دوری از برخورد با جدول‌ها، و انجام بالانس و تنظیم زوایای چرخ‌ها به طور منظم نیز کمک شایانی به‌سلامت تایرها می‌کند. فراموش نکنید که نگهداری درست و تعمیر تایر ماشین به‌صورت اصولی، نه‌تنها ایمنی را افزایش می‌دهد، بلکه از هزینه‌های اضافی در آینده نیز جلوگیری می‌کند. قبلا نکات مراقبت از لاستیک خودرو را بررسی کرده‌ایم.

جمع‌بندی

تایر سالم، ضامن امنیت رانندگی است و آگاهی از روش‌های صحیح تعمیر و نگهداری آن، برای هر راننده‌ای ضروری به شمار می‌آید. با بررسی دقیق نوع آسیب، انتخاب روش مناسب تعمیر تایر ماشین، استفاده از ابزار استاندارد و رعایت نکات ایمنی، می‌توانید عمر تایرهای خودرو را افزایش داده و از بروز حوادث ناگهانی جلوگیری کنید. اگر با مشکلی مواجه شدید که مطمئن نیستید قابل‌تعمیر است یا خیر، بهترین کار مراجعه به یک تعمیرگاه مجاز یا مشاوره با کارشناس فنی است. مراقبت درست از تایر، مراقبت از جان خود و سرنشینان است. برای مشاوره بیشتر در زمینه نگهداری یا انتخاب تایر مناسب، همین حالا با متخصصان کورال تایر تماس بگیرید.

سوالات متداول