تاریخچه لاستیک از دیروز تا به امروز

تا به حال شده زمانی که پشت فرمان می‌نشینید به این فکر کنید که تاریخچه لاستیک خودرو چه بوده است؟ چرخ‌ها یا همان تایرهای خودرو چه مراحلی را طی کرده‌اند تا به شکل امروزی خود برسند؟ جالب است بدانید که پیشینه تولید تایرها به پنج هزار سال پیش از میلاد بر می‌گردد و در واقع تایرها مدت‌ها پیش از اختراع اتومبیل، اختراع شده بود!

اگر شما هم به تاریخچه لاستیک خودرو علاقه‌مندید و می‌خواهید بدانید تایرهای اولیه به چه شکل بودند و فناوری چگونه به رشد آن‌ها کمک کرده است، تا پایان این مطلب از کورال تایر همراه ما باشید.

تاریخچه تایر

تاریخچه تایر نشان‌دهنده پیشرفت‌های مستمر در علم و تکنولوژی است که منجر به بهبود راحتی، کارایی و ایمنی وسایل نقلیه شده است. این پیشرفت‌ها از چرخ‌های ابتدایی چوبی یا فلز گرد تا تایرهای پیشرفته امروزی، نقش مهمی در توسعه حمل و نقل و بهبود زندگی بشر داشته‌اند.

پیشینه تولید تایر به پیش از میلاد و به دوران باستان بازمی‌گردد، زمانی که انسان‌ها برای اولین بار از چرخ برای حمل و نقل استفاده کردند. مفهوم تایر به عنوان چرخ برای حمل و نقل، برای اولین بار در دهه ۱۳۰۰ مرسوم شد؛ درست زمانی که از چرم برای پوشاندن چرخ‌ها استفاده می‌شد. این ابتکار عمل سبب راحت‌تر شدن حرکت در طول مسیر شد.

در طول زمان، لاستیک به تدریج جایگزین چرم شد و به عنوان پوششی برای چرخ‌ها مورد استفاده قرار گرفت. این لاستیک‌ها جامد بودند و هوا در آن وجود نداشت و برای وسایل نقلیه‌ای که سرعت پایینی داشتند، استفاده می‌شد.

در قرون وسطی؛چرخ‌ها با نوارهای آهنی پوشیده می‌شدند تا مقاومت و دوام بیشتری داشته باشند. در زبان فرانسه به کشیدن تسمه‌های آهنی و سیم ضخیمی به دور چرخ کالسکه؛  “tirer” گفته می‌شد و تا به امروز از این واژه برای چرخ انواع خودروها با کاربری‌های متفاوت استفاده می‌شود.

تاریخچه لاستیک خودرو

در  بررسی تاریخچه لاستیک خودرو؛ از زمان بوجود آمدن لاستیک‌های اولیه تا لاستیک‌های امروزی، فناوری روز به روز به بهبود ساختار و نحوه ساخت لاستیک کمک کرده است که با نگاهی به تاریخچه لاستیک خودرو می توانیم از میزان تحولات بوجود آمده آگاه شویم.

استفاده از لاستیک به‌همان شکلی که در ذهنیت ما نقش بسته، طی قرن هجده و نوزده گسترش یافت. چرخ‌های کالسکه‌ها و درشکه‌ها جزو اولین وسایلی بودند که به لایه‌ای با نام لاستیک مجهز شدند. همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم؛ نخستین چرخ‌ها فاقد هوا و تیوب بوده و فقط از پلاستیک سخت تشکیل شده بودند. ماده اولیه این چرخ‌ها فقط در دمای طبیعی از مقاومت و چسبندگی مناسبی برخوردار بودند و در هوای گرم بسیار نرم و هنگام سرما خشک و شکننده می‌شدند. با ابداع فرایند ولکانیزاسیون توسط مخترع آمریکایی به‌نام “چارلز گودیر” لاستیک‌های بادوام‌تری ساخته شد که پس از تغییر شکل یا خم شدن به حالت اولیه خود بازمی‌گشتند. این اختراع تا میزان زیادی به پیشرفت لاستیک‌ها کمک کرد.

سیر تحولات تولید تایر طبق تاریخچه لاستیک خودرو

در ادامه‌ی مطلب تاریخچه لاستیک خودرو به سیر تحولات آن طی دوره‌های مختلف که شان‌دهنده پیشرفت‌های مداوم و تلاش‌های مداوم برای بهبود ایمنی، کارایی و سازگاری با محیط زیست در صنعت لاستیک‌سازی است، می‌پردازیم:

وولکانیزاسیون لاستیک (۱۸۴۵)

“چارلز گودیر” مخترع آمریکایی در سال ۱۹۳۹ فرآیند وولکانیزاسیون لاستیک را کشف کرد و در سال ۱۸۴۵ به “چارلز گودیر” مبدع آمریکایی و “توماس هانکاک” مخترع بریتانیایی که هر دو فرآیند وولکانیزاسیون لاستیک را ابداع کردند، جایزه ثبت اختراع اهدا شد.

با وولکانیزاسیون (مقاوم‌تر شدن لاستیک توسط گوگرد و حرارت شدید)، لاستیک از یک ماده‌ی نرم چسبنده، به ماده‌ی انعطاف‌پذیر و محکم تبدیل می‌شود. این فرآیند شیمیایی باعث شد، لاستیک کمتر لزج شود و ویژگی‌های شیمیایی بهتر و مقاوم‌تری داشته باشد. این در حالی بود که این لاستیک‌ها به نسبت قوی بودند و آسیب‌ها را تا حد خوبی تحمل می‌کردند اما همچنان سنگین بودند و سواری خوشایندی را فراهم نمی‌کردند.

تصویر چارلز گودیر

اختراع اولین لاستیک بادی (۱۸۸۸)

در سال ۱۸۴۷، “رابرت ویلیام تامپسون”، طراحی لاستیک بادی (پنوماتیک) را ارائه داد. اما نتوانست طرح‌ خود را پیاده‌سازی و اجرا کند. در سال ۱۳۸۸۸ “جان بوید دانلوپ”  لاستیک پنوماتیک را مجدد اختراع کرد و این بار، این ابداع به‌سرعت گسترش یافت و در دوچرخه‌ها و بعدها خودروها مورد استفاده قرار گرفت. ناگفته نماند که تولید لاستیک بادی (پنوماتیک) با وجود وولکانیزاسیون ممکن شد.

بر اساس تاریخچه لاستیک خودرو؛ در سال ۱۸۸۶، «کارل بنز» اولین خودرویی را که با گازوئیل کار می‌کرد و لاستیک پنوماتیک داشت را اختراع کرد و به یکی از افراد تاثیرگذار در تاریخچه لاستیک تبدیل شد. این لاستیک از یک قاب فلزی ساخته شده بود که با یک پوشش لاستیکی پر از هوا پوشانده شده بود. وقتی این لاستیک در مسابقه پاریس-بوردو در سال ۱۸۹۵ به نمایش گذاشته شد، شهرت آن چندین برابر شده و استفاده از آن نیز گسترده‌تر شد.

لاستیک‌های جدا شونده (۱۸۹۰)

طبق آنچه که در تاریخچه لاستیک خودرو آمده است؛ تایرهای اولیه به‌ طور دائمی نصب می‌شدند و قابلیت جدا شدن را نداشتند. در سال ۱۸۹۰ فردی بریتانیایی به نام “ادوارد میشلن” اولین لاستیک بادی قابل جدا شدن را ابداع کرد. او با نصب این لاستیک روی دوچرخه‌ای در سال ۱۸۹۱، اختراع خود را به ثبت رساند و در تاریخچه لاستیک ماندگار و تاثیرگذار شد.

تصویر ادوارد میشلن

لاستیک‌ها آج دار و مقاوم‌تر شدند (۱۹۰۵)

با ظهور نوآوری‌های جدید به سرعت خودروها سنگین‌تر، بزرگ‌تر و قدرتمند‌تر شدند. این باعث شد تا لاستیک‌ها نیز مقاوم‌تر شوند. تولیدکنندگان لاستیک با معرفی لاستیک‌های آج دار در سال ۱۹۰۴ به این تقاضا پاسخ دادند. کمپانی آلمانی «Continental» برای اولین بار لاستیک‌های آج‌دار را عرضه کرد. در سال ۱۹۰۸ نیز شرکت گودیر نیز به تولید لاستیک‌های آج دار ادامه داد. آج‌های سفت، لاستیک را ایمن‌تر و مقاوم‌تر و همچنین ضربه‌ها و آسیب‌های وارد شده به تایر در جاده را خنثی می‌کرد.

لاستیک‌های بایاس (۱۹۲۰)

در دهه ۱۹۲۰ و تا چند دهه بعد، لاستیک‌های بایاس مورد استفاده قرار می‌گرفت. این لاستیک‌ها از دو قسمت تشکیل شده بودند:۱-یک لوله داخلی باد شده ۲- لاستیک یا بدنه بیرونی. این نوع لاستیک در ایالات‌متحده محبوب شد و در خودروهای آمریکایی با سیستم تعلیق نرم مورد استفاده قرار گرفت.

لاستیک‌های کم فشار (۱۹۲۳)

لاستیک‌های کم فشار در سال ۱۹۲۳ توسط “فایراستون” به صنعت خودروسازی معرفی شدند تا عملکرد خودرو را بهبود بخشند و حمل و نقل را راحت‌تر کنند. این تایرها برای اطمینان از حداکثر سطح تماس با سطح جاده استفاده می‌شدند. این لاستیک‌ها در ابتدا برای وسایل نقلیه معمولی استفاده می‌شدند، اما امروزه عمدتاً برای اتومبیل‌های خارج از جاده استفاده می‌شوند.

تایرهای رادیال (۱۹۴۶)

“میشلن” اولین شرکتی بود که تایرهای رادیال را در سال ۱۹۴۶ معرفی کرد. در آن زمان تایرهای رادیال، با راندمان سوخت بهینه‌تر، عملکرد فرمان‌پذیری بهتر و طول عمر بیشتر وارد بازار شدند. استفاده از تایرهای رادیال (لاستیک‌هایی که در آن‌ها رشته‌هایی از جنس نخ یا سیم فولادی با زاویه ۹۰ درجه بر روی تایر نصب می‌شود) به‌سرعت در سراسر اروپا و آسیا رواج پیدا کرد. با این حال، تا سال ۱۹۶۸ طول کشید تا آمریکایی‌ها متقاعد شوند که از لاستیک‌های رادیال استفاده کنند. زیرا پر هزینه بودن تولید لاستیک‌ رادیال و نیز سفت‌تر بودن لاستیک‌های رادیال، موجب شده بود از به کار بردن این لاستیک ها در خودروهای خود اجتناب کنند.

تصویری از یک شو روم تایر در گذشته

تاریخچه لاستیک تیوبلس (۱۹۴۶)

تا میانه‌های قرن بیستم از لاستیک‌های تیوب دار استفاده می‌شد تا اینکه در سال ۱۹۴۶ شرکت “گودریچ” B.F. Goodrich تایر بدون تیوب یا همان تیوبلس را معرفی کرد و در نهایت در سال ۱۹۵۵، پس از اینکه گودریچ حق ثبت اختراع تایرهای تیوبلس را به‌دست آورد، تا سال ۱۹۵۲ طول کشید تا این نوع تایر به مرحله تولید برسد.  سرانجام در سال ۱۹۵۴ اولین اتومبیل تولیدی در ایالات‌متحده با لاستیک‌های تیوبلس به حرکت درآمد و تا به امروز استفاده از تایرهای بدون تیوب به یک طرح استاندارد تبدیل شده است.

افزایش ایمنی با تایرهای پنچر رو (۹۴-۱۹۸۰)

 تایرهای پنچر رو با همان Run-Flat این امکان را فراهم می کردند تا وسیله نقلیه بتواند در هنگام پنچری هم حرکت کند. لاستیک پنچر شده “ران فلت” می‌توانست با سرعت ۸۰ کیلومتر در ساعت حرکت کند. شرکت دانلوپ اولین شرکتی بود که در سال ۱۹۸۰ تولید لاستیک‌های پنچر رو با همان Run-Flat را به انبوه رسانید و مورد استقبال قرار گرفت به‌طوریکه در برخی ازخودروهای انگلیسی به‌صورت استاندارد به‌کار رفتند.

در سال ۱۹۹۴، تایرهای Run-Flat شاهد یک لحظه باشکوه بود. شورولت اولین شرکتی بود که تایرهای Run-Flat را به عنوان تایرهای استاندارد برای خودروی کوروت ارائه کرد و موجب حذف لاستیک زاپاس و وسایل تعویض آن شد.

تایرهای مدرن 

گذشت زمان و ظهور نوآوری‌های مداوم منجر به اختراع انواع مختلف تایر شد. بدین ترتیب عملکرد خودرو و لاستیک هر دو افزایش یافت و ما شاهد تحولات عظیمی در این زمینه هستیم.

لاستیک‌های غیر پنوماتیک (NPT)

در سال ۲۰۱۲، تایر هانکوک تایرهای بدون باد به نام NPT (لاستیک‌های غیر پنوماتیک) را معرفی کرد. درون تایرهای بدون باد یا همان”Non- Pneumatic tires” است و هیچ‌گونه فشار هوایی درون آن وجود ندارد. این تایرها ظاهر بسیار جذاب و متفاوتی نیز دارند. لاستیک‌های NPT پنچر نمی‌شوند و هدف از ساخت آن‌ها، کاهش آلودگی، بهینه‌سازی مصرف سوخت، بهبود عملکرد ترمزگیری و افزایش دوام است.

تایرهای غیر پنوماتیک در طراحی و ساخت بسیار متنوع هستند و از انواع مختلفی مانند لاستیک‌های بدون باد و تایرهای شامل باندهای فلزی یا پلاستیکی تشکیل شده‌اند که به‌واسطه فرایندهای خاصی تولید می‌شوند.

لاستیک‌های با عملکرد بالا (UHP)

 لاستیک‌های (Ultra Hire Performance) UHP یا لاستیک‌‌های با عملکرد بالا نیز کم کم توسعه یافت. این لاستیک‌ها تنها بر بهبود افزایش شاخص سرعت محدود نمی‌شوند، بلکه به بهبود عملکرد رانندگی، هندلینگ بیشتر، ترمزگیری بهتر و … تمرکز دارند. تایر UHP به معنای تایر با عملکرد بالا است که برای خودروهای اسپرت و خودروهای مدل بالا طراحی شده است. این لاستیک‌ها چسبندگی، هندلینگ و عملکرد ترمز عالی را ارائه می‌دهند که اغلب در خودروهای اسپرت، خودروهای مناسب برای مسابقات اتومبیل رانی و وسایل نقلیه لوکس استفاده می‌شوند.

شکل‌گیری آینده لاستیک‌ها (قرن ۲۱)

با نگاه به تاریخچه لاستیک خودرو، در می‌یابیم که لاستیک‌ها در چرخه تکامل قرار گرفته‌اند. در عصر معاصر غول‌های تایرسازی جهان راهی برای ارائه بهترین لاستیک با بالاترین کارایی، بدون نیاز به هوا را پیدا کرده‌اند. در واقع لاستیک‌های جدید به سمت لاستیک‌های بدون تیوب اولیه بازگشته‌اند. شرکت “میشلن” سعی کرده است تا هوای داخل را با پره‌های ساخته شده از پلی اورتان جایگزین کند.

کلام آخر

تاریخچه لاستیک خودرو، نشان‌دهنده‌ی پیشرفت‌های بزرگ در صنعت تایر سازی است که به بهبود قابل توجه در عملکرد، ایمنی و راحتی خودروها منجر شده است. این تحولات همچنان ادامه دارد و با پیشرفت فناوری‌های جدید، آینده‌ای روشن‌تر برای این صنعت پیش‌بینی می‌شود.

سوالات متداول