پیشگیری از لاستیک سایی خودرو با ۷ ترفند ساده

آیا می‌دانستید که شناخت دلایل ساییدگی لاستیک خودرو، راز افزایش عمر مفید آن‌هاست؟ لاستیک‌سایی یکی از مشکلات رایجی است که اگر به موقع به آن رسیدگی نشود، می‌تواند هزینه‌های سنگین و حتی خطرات جبران‌ناپذیری را به همراه داشته باشد. با دانستن اینکه چه عواملی باعث فرسودگی زودهنگام لاستیک‌ها می‌شوند و چطور می‌توان از آن‌ها پیشگیری کرد، می‌توانید تجربه‌ای مطمئن‌تر، روان‌تر و کم‌هزینه‌تر از رانندگی داشته باشید. کافی است کمی بیشتر به نشانه‌های هشداردهنده توجه کنید و در نگهداری از خودرو دقیق‌تر باشید. همراه ما در کورال تایر باشید تا با راهکارهای ساده اما موثر، جان تازه‌ای به خودرو و لاستیک‌های خود ببخشید.

لاستیک سایی چیست؟

به مرور زمان و در اثر استفاده معمول، آج لاستیک‌ها به‌تدریج فرسوده و کم‌عمق می‌شود. این فرایند طبیعی باعث می‌شود که سطح بیرونی لاستیک‌ها صاف‌تر شود. در چنین شرایطی، لاستیک‌ها توانایی لازم برای چسبیدن به سطح جاده را از دست می‌دهند و این امر کنترل خودرو را، به‌ویژه در شرایط نامساعد مانند جاده‌های لغزنده، بارانی و یا هنگام ترمزگیری ناگهانی، بسیار دشوار می‌کند.

علاوه بر فرسودگی طبیعی که در طول زمان اتفاق می‌افتد، نوع دیگری از لاستیک سایی خودرو وجود دارد که تحت عنوان ساییدگی غیرطبیعی شناخته می‌شود. این نوع فرسایش معمولاً به شکل ساییدگی نامنظم یا زودرس آج لاستیک بروز می‌کند و ممکن است شما را مجبور به تعویض تایرها پیش از موعد مقرر کند. چنین مشکلی نه‌تنها باعث افزایش هزینه‌های نگهداری می‌شود، بلکه می‌تواند بر کیفیت رانندگی و ایمنی خودرو نیز تأثیر منفی بگذارد.

چرا ساییدگی لاستیک مهم است؟

لاستیک‌ها به‌عنوان تنها نقطه اتصال خودرو با سطح جاده، نقشی حیاتی در ایمنی و عملکرد آن دارند. این اجزا مسئول تحمل وزن، انتقال قدرت موتور و حفظ تعادل خودرو هستند. یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر ایمنی خودرو، وضعیت آج لاستیک است. کاهش عمق آج، به‌ویژه در جاده‌های خیس یا برفی، می‌تواند منجر به لغزش یا از دست دادن کنترل خودرو شود. بنابراین لاستیک‌های سالم باید توانایی دفع آب یا برف را داشته باشند تا تماس مناسبی با جاده برقرار کنند و از پدیده خطرناک آب‌سواری یا آب پیمایش ( Hydroplaning) جلوگیری شود.

فرسایش نامتوازن یا بیش از حد لاستیک‌ها می‌تواند به مشکلاتی مانند تنظیم نبودن سیستم تعلیق یا فشار نامناسب باد اشاره داشته باشد. هنگامی که لاستیک سایی خودرو اتفاق می‌افتد، آج‌های آن از بین می‌رود، سطح تماس تایر با جاده صاف شده و اصطکاک لازم برای کنترل حرکت خودرو کاهش می‌یابد. این اتفاق می‌تواند عوارض زیر را به دنبال داشته باشد:

• سر خوردن خودرو در خیابان: با کاهش اصطکاک میان تایر و آسفالت، احتمال سر خوردن خودرو، به‌ویژه در مسیرهای لغزنده، افزایش می‌یابد و کنترل خودرو دشوارتر می‌شود.

• احتمال خروج از مسیر: در پیچ‌های تند، نبود چسبندگی کافی می‌تواند باعث شود خودرو از جاده منحرف شده و حوادث جدی یا خسارات سنگینی به بار آورد.

• لرزش فرمان و کشیده شدن آن به یک سمت: لاستیک‌های ساییده ممکن است باعث لرزش فرمان یا کشیده شدن آن به یک سمت شوند که هم ایمنی رانندگی را کاهش می‌دهد و هم موجب خستگی بیشتر راننده می‌شود.

در نتیجه، بررسی منظم وضعیت لاستیک‌ها، حفظ فشار باد استاندارد و تعویض به‌موقع آن‌ها از اصلی‌ترین اقدامات برای حفظ ایمنی خودرو و سرنشینان و پیشگیری از لاستیک‌سایی خودروست.

علت لاستیک سایی خودرو چیست؟

عوامل زیادی باعث به وجود آمدن لاستیک سایی خودرو یا به اصطلاح برخی رانندگان، لاستیک خوری می‌شوند که به برخی از این عوامل اشاره می‌شود:

تنظیم نبودن باد لاستیک‌ها

یکی از دلایل اصلی انواع لاستیک سایی خودرو، استاندارد نبودن باد تایر است. هنگامی که لاستیک کم‌باد باشد یا بیش از حد باد می‌شود، می‌تواند منجر به الگوهای سایش ناهموار شود. ساییدگی لاستیک به دلیل کم بادی، بیشتر در لبه‌های بیرونی تایر اتفاق می‌افتد، در حالیکه لاستیک‌های پر باد بیشتر در مرکز لاستیک دچار سایش می‌شوند. برای اطمینان از سایش یکنواخت، ضروری است که فشار باد لاستیک خود را به طور منظم بررسی کنید و سطح باد توصیه شده حفظ شود.

تراز نبودن چرخ ها

یکی دیگر از عوامل مهم لاستیک سایی خودرو، تراز نامناسب چرخ است. زمانی که چرخ‌های شما به درستی تراز نباشند، می‌توانند باعث ساییدگی غیریکنواخت لاستیک‌ها شود. بنابراین تنظیم منظم لاستیک‌های خودرو توسط یک متخصص می‌تواند به جلوگیری از این نوع سایش تایر کمک کند.

عادات نامناسب رانندگی

عادات رانندگی نیز در لاستیک سایی خودرو، نقش دارند. رانندگی تهاجمی، مانند ترمز شدید و شتاب‌گیری‌های مکرر اصطکاک بین لاستیک و سطح جاده را افزایش داده و فرسایش را تسریع می‌کند. علاوه بر این، چرخش در سرعت‌های بالا نیز می‌تواند لبه‌های لاستیک‌ خودرو را دچار سایش کند. بنابراین رانندگی استاندارد و اجتناب از مانورهای سخت برای به حداقل رساندن لاستیک سایی ضروری است.

شرایط جاده

شرایط جاده همچون چاله‌ها، سطوح ناهموار و زباله‌های موجود در جاده می‌تواند به لاستیک‌های شما آسیب برساند و موجب لاستیک سایی خودرو شود. به همین دلیل بسیار مهم است که مراقب شرایط جاده باشید و سعی کنید تا حد ممکن از خطرات ناشی از ناهموار بودن جاده‌ها جلوگیری کنید.

نوع و کیفیت لاستیک

فرسایش آج لاستیک، پدیده‌ای طبیعی است اما با استفاده از لاستیک‌های مناسب و باکیفیت، سایش آن به حداقل می‌رسد. زیرا لاستیک‌های باکیفیت، با ترکیبات و طراحی آج مناسب، برای شرایط مختلفی مانند رانندگی در تمام فصول یا زمستان تولید می‌شوند و عملکرد بهتری ارائه می‌دهند. بنابراین انتخاب تایر‌ باکیفیت همچون لاستیک ترازانو، نیاز خودرو نه‌تنها طول عمر آن را افزایش می‌دهد، بلکه تجربه رانندگی ایمن‌تر و راحت‌تری را نیز فراهم می‌کند و از لاستیک سایی خودرو پیشگیری می‌کند.

نقص در سیستم خودرو

خرابی در بخش‌های مختلف خودرو مانند: سیستم جلوبندی و فرمان می‌تواند موجب فشار اضافی بر لاستیک‌ها و در نتیجه ساییدگی شود. برای مثال: خرابی سیستم فنربندی ممکن است باعث توزیع نامتوازن وزن خودرو بر لاستیک‌ها شود. از طرفی نقص در جلوبندی نیز می‌تواند انحراف و ساییدگی لاستیک‌ها را تشدید کند.

اشکال مختلف لاستیک سایی خودرو و عوامل تاثیرگذار

ساییدگی آج‌ها می‌تواند در اشکال مختلف نمایان شوند به طور مثال از کناره لاستیک، از وسط آن و یا از لبه‌های بیرونی و درونی. گاهی نیز لبه‌های لاستیک تیز می‌شود و گاه بر اثر بالانس نبودن چرخ‌های ماشین و یا وجود ایراد در کمک‌های عقب خودرو، لاستیک‌ها پله پله می‌شوند. در ادامه به اشکال مختلف لاستیک سایی خودرو اشاره می‌شود:

1. ساییدگی دیواره‌های لاستیک

زمانی‌که فشار باد لاستیک کمتر از حد استاندارد باشد، دیواره‌های لاستیک بیشتر با سطح جاده در تماس خواهند بود. این وضعیت باعث افزایش اصطکاک و فرسایش سریع‌تر در کناره‌های لاستیک می‌شود. علاوه بر کاهش عمر مفید لاستیک، افزایش مصرف سوخت موجب افزایش لاستیک سایی خودرو نیز می‌شود.

2. ساییدگی مرکز لاستیک

در صورت زیاد بودن فشار باد، تماس لاستیک با سطح جاده به بخش میانی آن محدود می‌شود. این تمرکز فشار موجب ساییدگی سریع‌تر مرکز لاستیک خواهد شد و می‌تواند منجر به کاهش چسبندگی لاستیک و کاهش ایمنی در رانندگی شود.

3. ساییدگی لبه‌های بیرونی لاستیک

ساییدگی لبه بیرونی تایر مشکلی رایج است که می‌تواند به نقص در تنظیمات یا قطعات خودرو مربوط باشد. عوامل اصلی این مشکل شامل فشار باد ناکافی و فرسودگی قطعات سیستم تعلیق است.

4. پله‌شدن لاستیک

پله‌شدن زمانی اتفاق می‌افتد که لاستیک به‌صورت غیر یکنواخت و ناهموار ساییده شود. در این حالت، برآمدگی‌ها و فرورفتگی‌هایی روی سطح لاستیک ایجاد می‌شود. این مشکل معمولاً ناشی از عدم بالانس بودن چرخ‌ها و خرابی یا عملکرد ضعیف سیستم تعلیق و فنربندی خودرواست. این نوع فرسایش می‌تواند باعث افزایش لرزش و کاهش راحتی رانندگی شود.

5. تیزی لبه‌های لاستیک

تیزشدن یا زبر شدن لبه‌های لاستیک معمولاً به دلیل تنظیم نبودن زوایای چرخ‌ها اتفاق می‌افتد. این وضعیت نشانه‌ای از نیاز به بررسی و تنظیم مجدد جلوبندی و زوایای چرخ است. عدم توجه به این مشکل می‌تواند منجر به فرسایش بیشتر لاستیک و کاهش کارایی آن شود.

بررسی انواع علت‌های لاستیک سایی

ساییدگی لاستیک‌های جلو یکی از مشکلات شایعی است که بسیاری از رانندگان با آن مواجه می‌شوند. این نوع فرسایش ممکن است بسته به شرایط فنی خودرو و نحوه رانندگی، از لبه بیرونی یا داخلی تایر شروع شود. آگاهی از دلایل ساییدگی غیرعادی و توجه به الگوهای آن می‌تواند به حفظ ایمنی خودرو و افزایش عمر لاستیک‌ها کمک کند. در ادامه به بررسی دقیق‌تر ساییدگی چرخ جلو از بیرون و داخل تایر، ساییدگی لاستیک عقب ار بیرون و داخل و همچنین لاستیک‌سایی یک طرفه اشاره می‌شود:

• علت لاستیک سایی چرخ جلو از داخل

یکی از شایع‌ترین مشکلات در خودروها، لاستیک سایی چرخ جلو از داخل است. لاستیک سایی چرخ جلو از داخل، اغلب به دلیل تنظیم نبودن زاویه کمبر منفی یا خرابی در بوش‌های طبق و سیستم تعلیق رخ می‌دهد. اگر این مشکل نادیده گرفته شود، می‌تواند منجر به کاهش فرمان‌پذیری و افزایش مصرف سوخت و ناپایداری خودرو در سرعت‌های بالا شود.

از سوی دیگر، لاستیک سایی چرخ جلو از بیرون نیز نباید دست‌کم گرفته شود. این نوع ساییدگی معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که زاویه چرخ‌ها به سمت بیرون (کمبر مثبت) تغییر کرده باشد. علاوه بر آن، خرابی کمک‌فنر یا شل شدن قطعات فرمان نیز می‌تواند باعث لاستیک سایی چرخ جلو از بیرون شود. این وضعیت معمولاً در هنگام چرخش فرمان یا عبور از پیچ‌ها به‌وضوح احساس می‌شود.

• علت لاستیک سایی چرخ جلو از بیرون

لاستیک سایی چرخ جلو از بیرون، اغلب به اختلال در زاویه‌بندی چرخ‌ها و ایراد در قطعات سیستم فرمان بر می‌گردد. اگر حس کردید که خودرو هنگام حرکت مستقیم به یک سمت کشش دارد؛ ممکن است با علت لاستیک سایی چرخ جلو از بیرون روبه‌رو باشید. در چنین مواردی، باید زوایای چرخ به دقت اندازه‌گیری و اصلاح شود.

همچنین در محور عقب، بعضی رانندگان متوجه می‌شوند که لبه بیرونی لاستیک سریع‌تر ساییده می‌شود. این اتفاق معمولاً ناشی از علت ساییدگی لاستیک عقب از بیرون است که می‌تواند به دلیل خرابی اکسل عقب، بارگذاری نامتوازن یا فشار نامناسب باد لاستیک‌ها باشد. اگر علت ساییدگی لاستیک عقب از بیرون در مراحل اولیه شناسایی نشود، ممکن است به خرابی زودهنگام کل لاستیک یا حتی ناایمنی در رانندگی منجر شود.

• علت لاستیک سایی چرخ عقب از داخل

مهم‌ترین دلیل لاستیک‌سایی چرخ عقب خودرو، خرابی یا تاب داشتن اکسل عقب است. تاب برداشتن اکسل معمولاً بر اثر استفاده از جنس نامرغوب در ساخت آن یا وارد شدن ضربات شدید ناشی از تصادفات و حوادث ایجاد می‌شود. این آسیب باعث می‌شود چرخ‌ها از حالت استاندارد خارج شده و فشار نامتوازن بر لاستیک وارد شود که نتیجه‌ آن، ساییدگی زودهنگام قسمت داخلی لاستیک است.

• علت لاستیک سایی چرخ عقب از بیرون

ساییده شدن قسمت بیرونی لاستیک‌های عقب (و حتی لاستیک‌های جلو) معمولاً به علت تغییر در زاویه‌ چرخ‌ها و به‌ویژه تنظیم نبودن زاویه‌ کستر (Caster) یا کمبر (Camber) رخ می‌دهد. به زبان ساده‌تر، وقتی چرخ‌ها بیش از حد به سمت داخل یا خارج متمایل شوند، تنظیم زاویه‌های چرخ به هم می‌خورد و در نتیجه باعث می‌شود کناره‌های بیرونی لاستیک‌ها دچار ساییدگی شوند. این مشکل اغلب به دلیل ضربه‌های شدید، نقص در سیستم تعلیق، یا نصب نادرست قطعات جلوبندی و عقب‌بندی ایجاد می‌شود.

• علت لاستیک سایی یک طرفه

گاهی پیش می‌آید که تنها یک سمت از لاستیک‌های خودرو دچار ساییدگی می‌شود که به آن لاستیک سایی یک طرفه می‌گویند. علت لاستیک سایی یک طرفه اغلب ناشی از مشکلاتی نظیر تنظیم نبودن زاویه چرخ‌ها، خرابی سیستم تعلیق و یا فشار نامناسب باد لاستیک‌ها و وارد شدن ضربه به سیستم تعلیق رخ می‌دهد. رانندگانی که در هنگام رانندگی متوجه لرزش یا کشیدگی فرمان به یک طرف می‌شوند، احتمالاً با لاستیک سایی یک طرفه مواجه هستند.

لاستیک سایی خودرو به صورت یک‌طرفه؛ بیشتر در خودروهایی با سیستم تعلیق فرسوده یا عدم تنظیم زاویه Toe دیده می‌شود و چنانچه صدایی شبیه ساییده شدن فلز یا حس لغزش در فرمان احساس کردید، به احتمال زیاد علت ساییدگی لاستیک جلو از داخل عامل آن است که باید به‌سرعت برطرف شود.

۷ راهکار پیشگیری از لاستیک سایی خودرو!

لاستیک سایی خودرو، در طول زمان بخش اجتناب‌ناپذیری از داشتن وسیله نقلیه است، اما اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای به حداقل رساندن لاستیک سایی غیر معمول و افزایش عمر لاستیک‌های خود انجام دهید. بیایید چند راه موثر برای جلوگیری از سایش لاستیک را با هم بررسی کنیم:

1. شاخص ساییدگی آج لاستیک؛ این شاخص یکی از معیارهای کلیدی برای ارزیابی عملکرد و ایمنی تایرها محسوب می‌شود. این شاخص، دوام و مقاومت لاستیک در برابر ساییدگی را به طور مستقیم نشان می‌دهد. به بیان ساده‌تر، هرچه مقدار این شاخص بالاتر باشد، عمر مفید لاستیک بیشتر خواهد بود. برای تعیین شاخص ساییدگی آج لاستیک، تولیدکنندگان تایر از استانداردی مشخص استفاده می‌کنند که آن را روی محصولات خود درج می‌کنند. این استاندارد یا رتبه‌بندی به نامUTQG شناخته می‌شود.
2. تنظیم فشار باد تایرها؛ یکی از عوامل پیشگیری از لاستیک سایی خودرو، تنظیم منظم فشار باد تایرها است. فشار باد مناسب باعث توزیع یکنواخت وزن بر روی سطح تایر و جلوگیری از سایش سریع و غیرمتعارف آن می‌شود. فشار صحیح نه تنها از ساییدگی غیرعادی تایرها جلوگیری می‌کند، بلکه به کاهش مصرف سوخت نیز کمک می‌کند. توجه داشته باشید که فشار باد نباید کمتر یا بیشتر از مقدار توصیه‌شده باشد.
3. چرخش تایرها و بررسی میزان چرخ‌ها؛ جابجایی لاستیک خودرو، یک عملکرد نگهداری ضروری است که به توزیع یکنواخت سایش بین هر چهار لاستیک کمک می‌کند. لاستیک‌های جلو به دلیل توزیع وزن و نیروهای فرمان، سریع‌تر از لاستیک‌های عقب فرسوده می‌شوند. با چرخاندن منظم لاستیک‌ها، می‌توانید اطمینان حاصل کنید که طول عمر لاستیک شما افزایش می‌یابد. همچنین به میزان‌بودن لاستیک‌های خودرو توجه داشته باشید و حواستان باشد که چهار چرخ خودرو باید عمود بر زمین و در یک راستا قرار داشته باشند.
4. بررسی تراز چرخ‌ها؛ حداقل سالی یک بار در صورت مشاهده علائم فرسودگی نامنظم لاستیک، تراز چرخ خودرو را بررسی کنید. رفع مشکلات بالانس کردن تایر با رنگ قرمز و زرد روی لاستیک، و تراز چرخ‌ها از سایش یکنواخت لاستیک‌ها جلوگیری می‌کند.
5. رانندگی مسئولانه؛ رانندگی مسئولانه و کم تهاجمی یکی از عوامل مهم در پیشگیری از لاستیک سایی خودرو است. از رفتارهای تهاجمی مانند ترمز شدید، شتاب‌گیری سریع و چرخش در سرعت‌های بالا خودداری کنید و سبک رانندگی خود را به گونه‌ای تنظیم کنید که نرم و پایدار باشد. با اصلاح سبک رانندگی می‌توانید عمر تایرها را طولانی‌تر کرده و از خرابی زودهنگام آن‌ها جلوگیری کنید.
6. انتخاب لاستیک مناسب؛ هنگام انتخاب لاستیک، عواملی مانند الگوی آج، ترکیب لاستیک و ظرفیت بار را در نظر بگیرید. انتخاب لاستیک‌های مناسب نیز به جلوگیری از لاستیک سایی خودرو کمک می‌کند.
7. چکاب فرمان؛ حتما به صورت دوره‌ای قطعات فرمان را بررسی کنید. در صورت وجود مشکل ایرادهای آن‌را رفع کنید تا تایرها آسیب جدی نبینند. زیرا نوع تایر اعم از لاستیک چینی و یا ایرانی، بر فرمانپذیری لاستیک، تاثیر مستقیمی دارد.

جمع‌بندی

لاستیک سایی خودرو یک مسئله رایج است که با نگهداری مناسب و اصلاح عادات رانندگی نامناسب می‌توانید از آن جلوگیری کنید. بررسی منظم فشار باد لاستیک‌ها، تراز چرخ‌ها، رانندگی مسئولانه، توجه به شرایط جاده و انتخاب لاستیک‌های مناسب می‌توانند از سایش لاستیک جلوگیری کنند و به افزایش عمر لاستیک‌های شما کمک کنند. همچنین دانستن نحوه‌ مراقبت و نگهداری از لاستیک‌ خودرو؛ اهمیت زیادی در چگونگی پیشگیری از لاستیک سایی دارد. 

سوالات متداول