وبلاگ
صفر تا صد شاخص سرعت لاستیک + جدول شاخص سرعت تایر
- زهرا سلطان محمدی
- تـاریخ انتشار:
- تاریخ آخرین بروزرسانی: ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۴
شاخص سرعت لاستیک که با حروف انگلیسی روی دیواره جانبی آن حک می‌شود، نشان‌دهنده بیشترین سرعتی است که تایر می‌تواند با حفظ ایمنی و تحمل وزن تعیین‌شده حرکت کند. این کد یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی است که باید هنگام خرید لاستیک جدید مدنظر قرار گیرد، زیرا شاخص سرعت تعیین می‌کند لاستیک در چه سرعتی همچنان قادر به حفظ کیفیت، چسبندگی و مقاومت خود خواهد بود، بدون اینکه ساختار آن آسیب ببیند و یا عملکردش افت کند. در این مقاله به‌طور کامل به توضیح شاخص سرعت تایر می‌پردازیم و نکات لازم برای انتخاب صحیح لاستیک را بررسی می‌کنیم.
شاخص سرعت لاستیک یا کد سرعت تایر چیست؟
شاخص سرعت لاستیک (Speed Rating) یا همان کد سرعت، حداکثر سرعت مجاز برای حرکت تایر در شرایط ایده‌آل را تعیین می‌کند؛ سرعتی که طی آن، لاستیک قادر است وزن کامل خودرو، از جمله سرنشینان و بار را به صورت مداوم تحمل کند. این کد معمولاً در کنار شاخص بار لاستیک (Load Index) روی دیواره تایر نشان داده می‌شود. در حقیقت، شاخص سرعت و شاخص بار دو ویژگی کاملاً مرتبط به یکدیگر هستند؛ یعنی تایری که دارای شاخص سرعت ۲۰۰ کیلومتر در ساعت و شاخص بار ۶۰۰ کیلوگرم باشد، نمی‌تواند با این مقدار بار، همچنان در آن سرعت کارایی مطلوبی داشته باشد. به همین دلیل، در انتخاب لاستیک جدید باید این دو عامل را همزمان مدنظر قرار داد.
توصیه مهم: وقتی در یک خودرو از چند لاستیک با شاخص سرعت متفاوت استفاده می‌کنید (مثلاً یکی از لاستیک‌ها برای سرعت‌های بالاتری طراحی شده و دیگری برای سرعت‌های پایین‌تر)، شما باید سرعت رانندگی خود را بر اساس آن لاستیکی که کمترین شاخص سرعت را دارد تنظیم کنید. چون اگر بیشتر بروید، آن لاستیک ممکن است آسیب ببیند یا خطرناک شود. به عنوان مثال، فرض کنید لاستیک جلو سمت چپ شما شاخص سرعت لاستیک h با حداکثر سرعت تا ۲۱۰ کیلومتر بر ساعت و لاستیک عقب راست شما شاخص سرعت لاستیک t با حداکثر سرعت تا ۱۹۰ کیلومتر بر ساعت را دارد. در این حالت شما باید حداکثر سرعت رانندگی خود را ۱۹۰ کیلومتر در ساعت در نظر بگیرید، نه ۲۱۰.
توجه داشته باشید که در این زمینه لاستیک خارجی حساسیت کمتری نسبت به لاستیک ایرانی دارد.
اهمیت توجه به شاخص سرعت لاستیک!
در سرعت‌های بالا، چرخ‌ها با نرخ بیشتری می‌چرخند و در نتیجه لاستیک‌ها دمای بالاتری تولید می‌کنند. این افزایش دما می‌تواند ساختار تایر را تحت فشار قرار دهد. از همین رو، شاخص سرعت لاستیک، نه تنها بیانگر توانایی لاستیک برای تحمل سرعت بالا است، بلکه تأثیر مستقیمی بر عوامل زیر دارد:
- راحتی سواری
- میزان لاستیک سایی
- چسبندگی در پیچ‌ها
- واکنش خودرو در ترمزگیری و مانورها
همچنین لاستیک‌هایی که کد سرعت آن‌ها بالاتر است، چسبندگی بهتری ارائه می‌دهند و در ترمزگیری و هندلینگ خودرو دقیق‌تر عمل می‌کنند. به ویژه کدهای سرعت W، Z، V و Y برای خودروهای اسپرت و فصل تابستان بسیار مناسب‌اند، زیرا عملکرد آن‌ها در سرعت‌های بالا بهتر و ایمن‌تر است.
چطور کد سرعت لاستیک را پیدا کنیم؟
برای شناسایی شاخص سرعت، کافی است به علامت‌های روی دیواره لاستیک دقت کنید. پس از سایز تایر و شاخص بار لاستیک، حرفی انگلیسی درج شده که بیانگر شاخص سرعت لاستیک است. هرچه این حرف در ترتیب الفبایی بالاتر باشد، سرعت قابل تحمل لاستیک بیشتر خواهد بود. به عنوان مثال: در مشخصه تایر P205/55R16 82S حرف S؛ شاخص سرعت تایر است که معادل حداکثر سرعت ۱۸۰ کیلومتر بر ساعت است. این اعداد و حروف در لاستیک چینی و ایرانی به صورت مشابه استفاده می‌شوند.
جدول کد سرعت لاستیک
| کد شاخص سرکت لاستیک | حداکثر سرعت (کیلومتر) |
| Q | ۱۶۰ |
| S | ۱۸۰ |
| T | ۱۹۰ |
| H | ۲۱۰ |
| V | ۱۴۰ |
| W | ۲۷۰ |
| Y | ۳۰۰ |
نکته: تایرهایی که دارای کد ZR هستند، برای سرعت‌های بالاتر از ۲۴۰ کیلومتر بر ساعت طراحی شده‌اند و معمولاً با حرف انگلیسی W یا Y همراه می‌شوند تا حداکثر سرعت دقیق‌تر مشخص شود.
کدام شاخص سرعت لاستیک برای خودروی شما مناسب‌تر است؟
انتخاب شاخص سرعت مناسب برای تایر خودرو که از حرف L تا Y طبقه‌بندی شده است، بیانگر بیشترین سرعتی است که تایر می‌تواند تحت شرایط استاندارد تحمل کند. هر درجه افزایش در این شاخص معمولاً معادل حدود ۱۰ کیلومتر بر ساعت است. انتخاب شاخص سرعت تایر مناسب برای هر خودرو می‌تواند متفاوت باشد. مثلا برای خودروهای شهری و رانندگی معمولی، تایرهای با شاخص S یا T کافی هستند، در حالی‍که برای خودروهای اسپرت یا سرعت‌بالا، شاخص سرعت لاستیک h و یا شاخص‌های بالاتری همچون V یا Y توصیه می‌شود. لاستیک‌های باکیفیت مانند لاستیک ترازانو معمولا تایرهای خود را با این شاخص سرعت تولید می‌کنند.
برای درک بهتر در ادامه به جدول کامل شاخص‌های سرعت تایر برای انواع خودرو اشاره می‌شود تا به شما کمک کند بهترین انتخاب لاستیک را برای خودروی خود داشته باشید:
جدول شاخص سرعت تایر انواع خودروها
نکته مهم: ضروری است بدانید، شاخص سرعت تنها برای شرایط ایده‌آل جاده و خودرو محاسبه شده است. وجود بار سنگین، فشار هوای کم تایر، خرابی جاده یا شرایط بد آب و هوایی می‌تواند ظرفیت تحمل سرعت تایر شما را حتی با شاخص سرعت لاستیک h به شدت کاهش دهد. بنابراین توصیه می‌شود، همیشه سرعت رانندگی خود را کمتر از حداکثر سرعت تعیین‌شده برای شاخص سرعت لاستیک t یا هر شاخص دیگری نگه دارید. در مورد شاخص ساییدگی لاستیک نیز توجه به این موضوع اهمیت دارد.
مزایا و معایب استفاده از لاستیک با شاخص سرعت بالاتر
استفاده از لاستیک با شاخص سرعت بالاتر نسبت به استاندارد خودرو، مزایا و معایب خاص خود را دارد:
| معایب | مزایا |
| قیمت بالاتر | بهبود پایداری در بادهای شدید |
| کاهش راحتی سواری (سواری سفت‌تر) | فرمان‌پذیری دقیق‌تر |
| افزایش مصرف سوخت به‌دلیل مقاومت غلطشی بیشتر | کنترل بهتر در رانندگی اسپرت |
| تغییر رفتار رانندگی خودرو | عملکرد بهتر در پیچ‌ها |
آیا می‌توان از لاستیک با شاخص سرعت پایین‌تر استفاده کرد؟
پاسخ به این سؤال منفی است. استفاده از لاستیک‌هایی که شاخص سرعت پایین‌تر از استاندارد توصیه‌شده دارند؛ می‌تواند تبعات خطرناکی داشته باشد:
- افزایش احتمال ترکیدگی لاستیک در سرعت‌های بالا
- کاهش پاسخ‌دهی خودرو به فرمان
- باطل شدن گارانتی لاستیک توسط تولیدکننده
بنابراین همیشه باید شاخص سرعت لاستیک مطابق و یا بالاتر از میزان توصیه‌شده توسط خودروساز باشد.
شرایط واقعی تأثیرگذار بر ظرفیت سرعت تایر
هرچند شاخص سرعت لاستیک در آزمایشگاه‌ها تحت شرایط کاملاً کنترل‌شده تعیین می‌شود، اما در دنیای واقعی عوامل زیادی بر آن تاثیر گذار است:
- فشار باد کمتر یا بیشتر از میزان استاندارد
- اضافه‌بار خودرو
- سطوح جاده‌ای مختلف (آسفالت، خاکی، مرطوب)
- شرایط آب و هوایی (بارندگی، برف، گرمای شدید)
- فرسودگی و کهنگی تایر
همه این عوامل می‌توانند عملکرد تایر را کاهش دهند و احتمال آسیب یا ترکیدگی لاستیک را افزایش دهند.
فرآیند تست شاخص سرعت تایر چگونه است؟
تست‌های شاخص سرعت تحت استانداردهای ECE و SAE انجام می‌شوند و در صورت عدم مشاهده آسیب، تایر موفق به دریافت گواهینامه سرعت می‌شود. این تست‌ها در مورد لاستیک سنگین و همچنین لاستیک معدنی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار هستند.
مراحل تست‌های شاخص سرعت تایر شامل موارد زیر می‌شوند:
- تایر در دمای ۷۷ درجه فارنهایت آماده می‌شود.
- روی دستگاهی با شرایط شبیه‌سازی‌شده جاده سوار می‌شود.
- سرعت چرخش از ۴۰ کیلومتر بر ساعت شروع شده و تا سرعت هدف افزایش می‌یابد.
- تایر به مدت ۱۰ دقیقه در سرعت هدف می‌چرخد.
- پس از آزمون، لاستیک از نظر آسیب و تغییرات ساختاری بازبینی می‌شود.
جمع‌بندی
شاخص سرعت لاستیک نشان‌دهنده حداکثر سرعتی است که یک لاستیک می‌تواند بدون افت عملکرد یا خطر آسیب‌دیدگی تحمل کند. بنابراین، هنگام خرید لاستیک جدید، توجه به این شاخص امری ضروری است. انتخاب انواع لاستیک با شاخص سرعت متناسب با نوع خودرو، به عواملی همچون شرایط رانندگی و سبک رانندگی شما مرتبط است. از سوی دیگر، اگر روی خودرو لاستیک‌هایی با شاخص‌های سرعت متفاوت نصب شده باشد، لازم است بیشینه سرعت حرکت خود را براساس لاستیکی با پایین‌ترین شاخص سرعت محدود کنید. رعایت این نکته، ریسک بروز حادثه را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد و امنیت سرنشینان را تضمین می‌کند.
