وبلاگ
قلوه کن شدن لاستیک خودرو و خطر کنده شدن لاستیک
- زهرا سلطان محمدی
- تـاریخ انتشار:
- تاریخ آخرین بروزرسانی: ۴ خرداد, ۱۴۰۴
یکی از مشکلات نسبتاً شایع ولی نادیده گرفته‌شده در لاستیک‌ها، پدیده‌ای به نام قلوه کن شدن لاستیک است. هرچند این اصطلاح ممکن است برای بسیاری از رانندگان ناآشنا باشد، اما آثار و پیامدهای آن می‌توانند بسیار جدی و در برخی موارد، خطرآفرین باشند. قلوه‌کن شدن، به جدا شدن بخش‌هایی از سطح لاستیک به صورت تکه‌تکه گفته می‌شود؛ وضعیتی که در صورت بی‌توجهی، ممکن است منجر به کاهش کنترل خودرو، ترکیدن لاستیک و بروز حوادث ناخواسته شود. در این مقاله از کورال تایر، به طور جامع و دقیق، به بررسی علل، نشانه‌ها، پیامدها و راهکارهای پیشگیری از خطر کنده شدن لاستیک خودرو می‌پردازیم.
- قلوه کن شدن لاستیک چیست؟
- آیا قلوه کن شدن لاستیک همان کنده شدن لاستیک است؟
- علت قلوه کن شدن لاستیک خودرو چیست و چرا کنده شدن لاستیک اتفاق می‌افتد؟
- نشانه‌های اولیه کنده شدن و قلوه کن شدن لاستیک چیست؟
- خطرات ناشی از قلوه کن شدن و کنده شدن لاستیک کدامند؟
- نقش کیفیت لاستیک، شرایط جاده و نوع رانندگی در کنده شدن لاستیک!
- چگونه از قلوه کن شدن لاستیک جلوگیری کنیم؟
- نحوه تشخیص کنده شدن لاستیک و قلوه کن شدن تایر چگونه است؟
- مقایسه کنده شدن لاستیک با دیگر مشکلات تایر!
قلوه کن شدن لاستیک چیست؟
قلوه کن شدن لاستیک یا همان کنده شدن لاستیک؛ حالتی است که بخشی از بدنه یا سطح لاستیک دچار برآمدگی، بادکردگی، ورقه‌ورقه شدن یا جدا شدن لایه‌های داخلی می‌شود. این پدیده ممکن است در ناحیه آج لاستیک (Tread) یا در قسمت دیواره جانبی آن رخ دهد. شکل ظاهری تایر قلوه‌کن‌شده شبیه توده‌های قلوه‌سنگ برجسته، ناصاف و تغییرشکل‌یافته است. این وضعیت، نمایانگر آسیب‌دیدگی شدید ساختاری تایر است و در موارد حاد می‌تواند علت ترکیدن لاستیک ماشین و تصادف باشد. توصیه می‌کنیم که برای اطلاعات بیشتر، مقاله پله شدن لاستیک را نیز مطالعه بفرمایید.
آیا قلوه کن شدن لاستیک همان کنده شدن لاستیک است؟
از اصطلاح قلوه کن شدن لاستیک به‌صورت غیررسمی یا عامیانه برای اشاره به پدیده کنده شدن آج لاستیک (Tread Separation) یا جدا شدن لایه سطحی لاستیک استفاده می‌شود. این وضعیت یکی از خطرناک‌ترین آسیب‌هایی است که می‌تواند لاستیک خودرو را درگیر کند. پدیده قلوه شدن لاستیک، زمانی رخ می‌دهد که لایه آج (سطح بیرونی لاستیک که با جاده در تماس است) از بدنه یا لایه‌های زیرین لاستیک جدا شود. این مشکل با نشانه‌هایی مثل ایجاد توده یا برآمدگی، صدای غیرطبیعی، یا احساس عدم تعادل در رانندگی همراه است که می‌تواند در سرعت‌های بالا منجر به از دست رفتن کنترل خودرو و حتی بروز حوادث جدی، شود. این حادثه در انواع لاستیک ایرانی، اروپایی و حتی لاستیک چینی می‌تواند رخ دهد.
علت قلوه کن شدن لاستیک خودرو چیست و چرا کنده شدن لاستیک اتفاق می‌افتد؟
تشخیص دقیق علت قلوه کن شدن لاستیک خودرو، نیازمند بررسی چند جانبه است، زیرا عوامل متعددی می‌توانند دست‌به‌دست هم داده و ساختار لاستیک را تخریب کنند. مهم‌ترین دلایل کنده شدن لاستیک عبارتند از:
-
ضربه شدید به تایر
برخورد ناگهانی با جدول، چاله عمیق یا دست‌انداز، می‌تواند به سیم‌های داخلی تایر آسیب بزند. این آسیب اغلب به شکل تاول یا تورم لاستیک از بغل ظاهر می‌شود و به‌مرور زمان منجر به قلوه‌کن شدن آن می‌شود. این ضربات علت سیم زدن لاستیک و یکی از علت‌های مهم پارگی لاستیک از بغل نیز می‌تواند باشد.
-
استفاده از لاستیک بی‌کیفیت یا تاریخ‌گذشته
لاستیک‌هایی که از مواد نامرغوب ساخته شده‌اند یا تاریخ انقضای آن‌ها گذشته است، در برابر فشار و گرما مقاومت کافی ندارند. چنین لاستیک‌هایی یکی از رایج‌ترین علت قلوه شدن لاستیک محسوب می‌شوند.
-
فشار باد نامناسب
باد بیش از حد لاستیک و یا کم باد بودن لاستیک نسبت به میزان استاندارد، یکی دیگر از دلایل مهم تاول زدن لاستیک و آسیب به ساختار درونی آن است. تنظیم فشار باد لاستیک کامیون و سواری مطابق دفترچه راهنمای خودرو از بروز این مشکل جلوگیری می‌کند.
-
استفاده طولانی‌مدت از لاستیک پنچرگیری‌شده
پنچرگیری غیر اصولی یا استفاده بلندمدت از لاستیکی که قبلاً آسیب دیده، ساختار داخلی تایر را تضعیف کرده و آن را مستعد قلوه کن شدن می‌کند. آموزش پنچر گیری تایر ماشین، یکی از نکات پر اهمیت است که هر راننده‌ای بهتر است از آن آگاه باشد.
-
نقص تولید یا نگهداری نامناسب
در برخی موارد، نقص در فرآیند تولید تایر یا نگهداری ناصحیح در انبارها (رطوبت، نور خورشید و دمای بالا) می‌تواند به کاهش استحکام لایه‌های لاستیک منجر شده و در نهایت باعث جدا شدن آج لاستیک شود.
نشانه‌های اولیه کنده شدن و قلوه کن شدن لاستیک چیست؟
شناخت زودهنگام علائم قلوه شدن لاستیک، گام اول در پیشگیری از خطرات احتمالی کنده شدن لاستیک است. در بسیاری از موارد، قبل از آنکه لاستیک کاملاً دچار ترکیدگی شود، نشانه‌هایی از خود بروز می‌دهد. یکی از نشانه‌های واضح، مشاهده تورم یا بادکردگی موضعی در بدنه تایر به‌ویژه در دیواره جانبی آن است. گاهی نیز راننده حین حرکت احساس لرزش غیرعادی یا صداهای غیرمعمول از بخش چرخ‌ها دارد. این لرزش‌ها ممکن است ناشی از ناهماهنگی در توزیع وزن چرخ به‌واسطه‌ی تغییر شکل لاستیک باشد.
در برخی مواقع، ممکن است راننده در هنگام بادزدن به لاستیک متوجه شود که فشار باد به‌درستی تنظیم نمی‌شود یا هوای داخل تایر به‌سرعت کاهش می‌یابد. همچنین، مشاهده پارگی‌های موضعی، ترک‌های سطحی یا لکه‌های ناهموار رنگ در بدنه لاستیک، می‌تواند از علائم اولیه قلوه شدن لاستیک باشد.
خطرات ناشی از قلوه کن شدن و کنده شدن لاستیک کدامند؟
ادامه رانندگی با تایر قلوه کن شده، مانند بازی‌کردن با آتش است. یکی از جدی‌ترین خطرات قلوه کن شدن لاستیک، ترکیدن ناگهانی تایر در سرعت بالا و کنده شدن لاستیک است. چنین اتفاقی، به‌ویژه در اتوبان‌ها یا هنگام سبقت‌گرفتن، می‌تواند منجر به انحراف خودرو، ازدست‌رفتن کنترل فرمان و تصادف شدید شود. علاوه‌برآن، قلوه کن شدن تایر باعث می‌شود تایر به‌درستی روی زمین قرار نگیرد، در نتیجه کنترل، ترمزگیری و تعادل خودرو مختل می‌شود. افزایش مصرف سوخت، ساییدگی غیراستاندارد سایر لاستیک‌ها و حتی آسیب به جلوبندی و سیستم تعلیق خودرو از دیگر پیامدهای این مشکل هستند. به طور خلاصه برخی از پیامدهای قلوه شدن لاستیک عبارتند از:
- ترکیدن ناگهانی لاستیک در سرعت بالا
- از دست رفتن تعادل و کنترل خودرو
- افزایش مصرف سوخت به‌دلیل تماس غیرمتقارن تایر با سطح جاده
- آسیب به سیستم تعلیق و فرمان خودرو
- ساییدگی نامتوازن دیگر تایرها
نقش کیفیت لاستیک، شرایط جاده و نوع رانندگی در کنده شدن لاستیک!
کیفیت لاستیک تأثیر مستقیمی بر مقاومت آن در برابر آسیب‌های ساختاری قوه کن شدن لاستیک دارد. لاستیک‌هایی که دارای تأییدیه‌های معتبر هستند و از برندهای شناخته‌شده تهیه شده‌اند(مانند لاستیک ترازانو)، معمولاً در برابر فشار، گرما، رطوبت و ضربه مقاومت بیشتری دارند. از طرف دیگر، لاستیک‌های متفرقه یا نامرغوب، حتی در شرایط عادی نیز مستعد قلوه‌کن شدن هستند.
نوع رانندگی نیز اهمیت زیادی دارد. رانندگی با سرعت زیاد در جاده‌های پر از چاله، عبور با شدت از دست‌اندازها، یا پارک‌کردن با فشار زیاد کنار جدول، همگی ریسک قلوه شدن لاستیک را افزایش می‌دهند. همچنین، اگر راننده به علائم اولیه توجهی نکند و با همان تایر آسیب‌دیده به مسیر خود ادامه دهد، آسیب‌ها به سایر اجزای خودرو نیز سرایت می‌کنند.
چگونه از قلوه کن شدن لاستیک جلوگیری کنیم؟
بهترین راه برای مقابله با کنده شدن لاستیک، پیشگیری است. مراقبت منظم از لاستیک، معاینه چشمی هفتگی و کنترل فشار باد می‌تواند کمک زیادی کند. اگر راننده پیش از هر سفر وضعیت لاستیک‌ها را بررسی کند، می‌تواند بسیاری از خطرات را به‌موقع شناسایی نماید.
نصب درست لاستیک‌ها، بالانس چرخ خودرو، بررسی سال تولید تایر و نگهداری خودرو در شرایط مناسب نیز از عوامل مؤثر در جلوگیری از قلوه شدن لاستیک هستند. به‌ویژه در فصل تابستان که سطح آسفالت بسیار داغ می‌شود، باید فشار باد تایر را متناسب با دستورالعمل کارخانه تنظیم کرد تا از آسیب‌های ناشی از انبساط بیش از حد جلوگیری شود. در صورت برخورد شدید با جدول یا مانع، حتی اگر ظاهر تایر سالم به نظر برسد، بهتر است توسط تعمیرکار متخصص بررسی شود. چرا که برخی آسیب‌ها در لایه‌های زیرین تایر مخفی می‌مانند.
نحوه تشخیص کنده شدن لاستیک و قلوه کن شدن تایر چگونه است؟
در بسیاری از موارد، قلوه کن شدن لاستیک دارای علائم ظاهری واضح است که راننده می‌تواند بدون نیاز به تجهیزات خاص آن‌ها را شناسایی کند. بررسی منظم دورتادور لاستیک و مشاهده، وجود برآمدگی، فرورفتگی و یا تغییر رنگ، می‌تواند نشانه‌ای از قلوه کن شدن تایر باشد. در تعمیرگاه‌های مجاز، با استفاده از دستگاه‌های دقیق، ساختار داخلی تایر را بررسی می‌کند تا در صورت وجود پارگی‌های داخلی یا ضعف در لایه‌ها، تایر تعویض یا تعمیر شود. در مجموع در صورت مشاهده هرگونه شک در مورد سلامت تایر، بهتر است جدی گرفته شود، چرا که قیمت یک تایر جدید به‌مراتب کمتر از بهای جان انسان‌هاست.
مقایسه کنده شدن لاستیک با دیگر مشکلات تایر!
مشکلات لاستیک خودرو تنها به قلوه کن شدن ختم نمی‌شوند. سیم زدن لاستیک، پنچری، ساییدگی نامتقارن، ترک‌خوردگی، دو پوسته شدن لاستیک، خشک‌شدگی و فرسودگی آج، پله شدن لاستیک خودرو، از دیگر موارد شایع هستند. اما قلوه شدن لاستیک، برخلاف بسیاری از این مشکلات، معمولاً قابل‌تعمیر نیست و نیاز به تعویض کامل تایر دارد. چرا که ساختار داخلی آن از بین رفته و حتی در صورت ظاهری سالم، نمی‌توان به عملکرد آن اعتماد کرد.
جمع‌بندی
قلوه کن شدن لاستیک خودرو یا همان کنده شدن لاستیک، از جمله خطرناک‌ترین مشکلات فنی در تایرها هستند که گاه بدون هشدار قبلی رخ می‌دهند. عواملی همچون کیفیت پایین لاستیک، فشار باد نامناسب، برخورد شدید با مانع، نقص در تولید، تاول زدن لاستیک نو و تورم لاستیک از بغل همگی از علت‌های قلوه کن شدن لاستیک هستند. با رعایت اصول نگهداری، بررسی منظم تایر، انتخاب لاستیک استاندارد و توجه به نشانه‌های اولیه مانند گل کندگی لاستیک، می‌توان از بروز این مشکل جلوگیری کرد. فراموش نکنید که جان شما روی چهار حلقه لاستیک است؛ پس به آن‌ها توجهی درخور داشته باشید.
سوالات متداول:
آیا می‌توان لاستیک قلوه کن شده را تعمیر کرد؟
در اغلب موارد قلوه‌کن شدن لاستیک یا همان کنده شدن لاستیک؛ ناشی از تخریب ساختار داخلی تایر است و تعمیر آن از نظر ایمنی توصیه نمی‌شود. بهترین راه، تعویض کامل تایر آسیب‌دیده است.
آیا بادکردگی تایر همیشه نشانه قلوه کن شدن است؟
الزاما خیر. گاهی بادکردگی ناشی از ضربه خفیف یا تغییرات دمایی است، اما درهر صورت باید به‌سرعت بررسی شود، زیرا می‌تواند به قلوه کن شدن لاستیک شدن منتهی شود.
آیا قلوه‌کن شدن فقط در تایرهای کهنه اتفاق می‌افتد؟
خیر. لاستیک‌های نو اما بی‌کیفیت یا دارای نقص تولیدی نیز ممکن است قلوه کن و یا کنده شوند، به‌ویژه اگر تحت‌فشار یا ضربه قرار گیرند.
علت تاول زدن لاستیک نو چیست؟
نقص کارخانه‌ای یا ضعف در فرایند تولید، نگهداری نادرست قبل از نصب، تنظیم نادرست فشار باد در روزهای ابتدایی نصب و وارد کردن ضربه شدید به لاستیک نو قبل از طی دوره تثبیت علت تاول زدن لاستیک نو است که به‌هیچ‌وجه طبیعی نیست و باید بلافاصله بررسی و در صورت نیاز با گارانتی تعویض شود.
رفع تاول زدن لاستیک، آیا ممکن است؟
در برخی موارد، مخصوصاً اگر تاول زدن لاستیک خفیف و محدود باشد، با بررسی تخصصی ممکن است تایر قابل استفاده باقی بماند. با این حال، در بیشتر موارد، مخصوصاً زمانی که تورم به‌دلیل آسیب ساختاری در لایه‌های داخلی باشد، رفع تاول زدن لاستیک تنها با تعویض کامل لاستیک امکان‌پذیر است. هرگونه اقدام به تعمیر موقت بدون بررسی حرفه‌ای، خطرناک است.
