شاخص ساییدگی آج لاستیک و افشای حقیقت رتبه‌بندی UTQG

شاخص ساییدگی آج لاستیک؛ یکی از معیارهای مهم در ارزیابی عملکرد و ایمنی تایرهاست. این شاخص به طور مستقیم، میزان دوام و مقاومت لاستیک در برابر ساییدگی را اندازه‌گیری می‌کند. به عبارت دیگر، هرچه عدد شاخص ساییدگی آج لاستیک بالاتر باشد، عمر مفید لاستیک نیز بیشتر خواهد بود. به همین منظور تولیدکنندگان تایر برای تعین میزان شاخص ساییدگی آج لاستیک، استانداری را تعیین کرده‌اند بر روی محصولات‌شان درج می‌‌کنند. به این استاندارد و یا رتبه بندی لاستیک UTQG گفته می‌شود. برای اینکه بدانید معنا و مفهوم رتبه‌بندی UTQG چیست؟ در این مقاله کورال‌تایر با ما همراه باشید.

بررسی رتبه‌بندی UTQG؛ ارزیابی شاخص ساییدگی آج لاستیک

UTQG  مخفف ” Uniform Tire Quality Grading ” است که به معنای “درجه‌بندی کیفیت یکنواخت تایر” است. این سیستم رتبه‌بندی با هدف ایجاد استانداردی برای ارزیابی کیفیت تایرها طراحی شده است و نشان می‌دهد که شاخص ساییدگی آج لاستیک‌ به چه میزان است و لاستیک‌ها چه مقدار در برابر سایش، چسبندگی، گرما و حرارت مقاومت دارند.

بنابراین شناخت صحیح از رتبه‌بندی UTQG به رانندگان کمک می‌کند تا بهترین تایر را مطابق با نیاز خود انتخاب کنند. برای مثال، اگر خودروی شما به‌طور مکرر در جاده‌های خیس و مرطوب تردد می‌کند، تایری با رتبه کشش AA به دلیل چسبندگی و ترمزگیری عالی، بهترین انتخاب خواهد بود. اما اگر بیشتر در بزرگراه‌ها با سرعت بالا رانندگی می‌کنید، رتبه دمایی A مناسب است. و چنانچه خودروی شما بیش از حد معمول در جاده‌ها تردد می‌کند، شاخص ساییدگی لاستیک در رتبه بندی UTQG اگر بالای ۴۰۰ باشد، بسیار مقاوم خواهد بود.

محل درج کد UTQG در لاستیک

رتبه‌بندی UTQG معمولاً بر روی دیواره‌ی کناری لاستیک حک می‌شود. با این حال، برخی از تایرها به دلایل مختلفی از جمله نوع کاربرد یا سایز تایر، فاقد این رتبه‌بندی هستند. به عنوان مثال، تایرهای کامیون سبک با آج عمیق، تایرهای زمستانی، تایرهای یدکی موقت و تایرهایی با قطر کمتر از ۱۲ اینچ، معمولاً رتبه‌بندی UTQG ندارند. این نکته را نیز در نظر داشته باشید که رتبه‌بندی UTQG مختص هر سازنده است و نمی‌توان آن را به‌طور دقیق با سایر برندها مقایسه کرد.

سه دسته مهم در رتبه‌بندی UTQG

رتبه بندی UTQG در لاستیک، دارای سه دسته بندی مهم است که هریک به شما اطلاعاتی درباره‌ی شاخص ساییدگی آج لاستیک (Treadwear)، شاخص چسبندگی لاستیک (Traction) و شاخص حرارت لاستیک (Temperature) ارائه می‌دهد. این رتبه‌بندی به شما کمک می‌کند تا درباره‌ی عمر مفید لاستیک، قابلیت چسبندگی، ترمزگیری و پایداری آن در برابر حرارت؛ تصمیم‌گیری بهتری داشته باشید. اما توجه داشته باشید که رتبه بالای UTQG همیشه به معنای کیفیت برتر نیست. بنابراین، هنگام انتخاب لاستیک علاوه بر  برند معتبر لاستیک و تکنولوژی‌های به‌کار رفته در آن، پیشنهاد می‌شود، اطلاعاتی از صفر تا صد راهنمای خرید لاستیک خودرو به‌دست بیاورید تا با اطمینان بیشتر اقدام به خرید لاستیک نمایید.

۱- شاخص ساییدگی آج لاستیک Treadwear

شاخص ساییدگی آج لاستیک بر اساس درجه‌بندی UTQG مشخص می‌شود که برخلاف سایر شاخص‌ها مثل سختی و کشش، این شاخص با یک عدد نمایش داده می‌شود. این عدد می‌تواند بین ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ متغیر باشد. به طور مثال، اگر لاستیکی شاخص آج آن ۴۰۰ باشد، نشان دهنده‌ی این است که لاستیک دو برابر مقاوم‌تر از لاستیکی با شاخص آج ۲۰۰  است و این یعنی لاستیک دارای طول عمر مفید بیشتری است.

بنابراین بر اساس درجه‌بندی UTQG، در شاخص ساییدگی آج لاستیک، هرچه عدد شاخص آج بیشتر باشد، لاستیک مقاوم‌تر و بهتر است. البته باید در نظر داشت که عوامل خارجی مختلفی مثل شرایط رانندگی و نحوه نگهداری لاستیک هم بر عمر آن تاثیر می‌گذارند، اما شاخص آج یک نقطه شروع خوب برای ارزیابی دوام لاستیک است.

در حال حاضر، بالاترین شاخص آج در بازار آمریکا ۱۰۰۰ است، ولی این نوع لاستیک‌ها بسیار نادر هستند و اغلب لاستیک‌ها با شاخص‌های آج پایین‌تر در دسترس هستند و انتخاب نهایی به میزان استفاده‌ی شما از خودرو بستگی دارد. یعنی چنانچه از خودروی خود به ندرت استفاده می‌کنید، نیازی به تمرکز بر شاخص آج لاستیک بالا ندارید. اما اگر از خودرویتان زیاد استفاده می‌کنید، بهتر است لاستیک‌هایی با شاخص آج بالاتر انتخاب کنید.

۲- شاخص چسبندگی لاستیک Traction

شاخص چسبندگی لاستیک در رتبه بندی UTQG، نشان‌دهنده‌ی توانایی لاستیک در چسبیدن به جاده‌های خیس و عملکرد ترمزگیری آن است. این شاخص با حروفی مانند: C , B , A , AA نمایش داده می‌شود. لاستیک‌هایی با رتبه AA  بهترین چسبندگی را دارند و به ترتیب رتبه‌های  B ، A  و C بعد از آن قرار می‌گیرند.

به یاد داشته باشید که چسبندگی لاستیک تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند: وضعیت لاستیک، سطح جاده و شیوه‌ی رانندگی شما قرار دارد. بنابراین، حتی اگر لاستیک شما رتبه AA داشته باشد، شرایط خارجی می‌توانند بر عملکرد ترمزگیری آن تاثیر بگذارند.

۳- شاخص حرارت لاستیک Temperature

شاخص حرارت لاستیک بر اساس درجه بندی UTQG، یا به عبارتی رتبه‌بندی حرارتی و دمایی، نشان‌دهنده‌ی توانایی لاستیک در تحمل حرارت و فشار است که دوام لاستیک در سرعت‌های بالا را تعیین می‌کند. حداکثر دمای تایرها حدود ۱۹۵ درجه فارنهایت (معادل ۹۰ درجه سانتی گراد) است.

این شاخص با حروف C , B , A نشان داده می‌شود. لاستیک‌هایی که دارای رتبه A  هستند؛ می‌توانند سرعت‌های بالای ۱۱۵ مایل در ساعت را تحمل کنند. این نکته را در نظر داشته باشید که تفاوت بین رتبه‌های A و B خیلی زیاد نیست، به‌ویژه با توجه به اینکه امروزه اکثر خودروهای مسافری با لاستیک‌هایی عرضه می‌شوند که حتی دمای مورد نیاز برای رتبه A را هم تحمل می‌کنند.

بنابراین یکی از مواردی که باید به آن توجه کنید؛ درجه بندی دما با انواع آج‌های لاستیک متفاوت است. مثلا محدوده‌ی دمایی لاستیک‌های زمستانی بسیار کمتر از محدوده‌ی دمایی لاستیک‌های تابستانی است. به همین دلیل شما نمی توانید از تایرهای زمستانی در تمام طول سال استفاده کنید، به خصوص اگر در آب و هوای چهار فصل زندگی می کنید. زیرا لاستیک‌های زمستانی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در شرایط یخی، برفی و لجن‌آلود جاده می‌توانند به راحتی تردد کنند و در استفاده در دماهای بالا مثلا تابستان، به سرعت خراب می شوند.

وقتی آج‌ها حرف می‌زنند؛ رمزگشایی از شاخص ساییدگی آج لاستیک

تایر مرجع (Control Tire) یک نوع تایر استاندارد است که در آزمایش‌های مختلف، به‌ویژه برای تعیین شاخص ساییدگی آج لاستیک استفاده می‌شود. این تایر مرجع به عنوان یک مبنای مقایسه در نظر گرفته می‌شود تا بتوان دوام و کیفیت تایرهای دیگر را در شرایط مشابه ارزیابی کرد. بر همین اساس شاخص ساییدگی آج لاستیک طبق تایر مرجع معمولاً بین ۱۰۰ تا ۸۰۰ متغیر است. به عنوان مثال:

• تایر با شاخص ۱۰۰: به اندازه تایر مرجع دوام دارد.
• تایر با شاخص ۲۰۰: دو برابر تایر مرجع دوام دارد و به دلیل چسبندگی بالا برای رانندگی با سرعت بالا مناسب است.
• تایر با شاخص۴۰۰: چهار برابر تایر مرجع دوام دارد و برای مسافرت و مسافت های طولانی مناسب است.
• تایر با شاخص۵۰۰: برای دوام و هزینه کمتر در طولانی مدت گزینه‌ی مناسبی است.

 انتخاب بهترین تایر بر اساس شاخص ساییدگی آج لاستیک

بهتر است؛ برای انتخاب بهترین تایر طبق شاخص ساییدگی آج لاستیک در زمان خرید، به نکات زیر توجه کنید:

نوع استفاده:

• مسافت‌های طولانی و استفاده روزانه: تایر با شاخص ساییدگی بالاتر (مثلاً ۴۰۰ یا بالاتر) مناسب است. زیرا این تایرها دوام بیشتری دارند.
• رانندگی اسپرت و عملکرد بالا: اگر رانندگی با سرعت بالا یا در شرایط سخت انجام می‌شود، تایرهای با شاخص ساییدگی پایین‌تر (مثلاً ۲۰۰ تا ۳۰۰) انتخاب بهتری است، زیرا این تایرها چسبندگی بیشتری دارند اما سریع‌تر ساییده می‌شوند.

شرایط جاده‌ای:

• جاده‌های صاف و آسفالت شده: تایرهایی با شاخص ساییدگی بالاتر می‌توانند عملکرد بهتری داشته باشند.
• جاده‌های ناهموار و خاکی: ممکن است تایرهایی با شاخص ساییدگی کمتر مناسب‌تر باشند زیرا طراحی آج‌های این تایرها برای چسبندگی بیشتر بهینه شده است.

شرایط آب و هوایی:

• آب و هوای گرم: تایرهای با شاخص ساییدگی بالاتر ممکن است در برابر گرما مقاوم‌تر باشند.
• آب و هوای سرد و مرطوب: تایرهایی با شاخص ساییدگی کمتر و طراحی مخصوص شرایط مرطوب ممکن است چسبندگی بهتری ارائه دهند

دلایل ساییدگی آج لاستیک

اگرچه رتبه‌بندی UTQG می‌تواند به عنوان یک راهنمای کلی در خصوص شاخص ساییدگی آج لاستیک مورد استفاده قرار گیرد، اما نباید تنها معیار تصمیم‌گیری باشد. بلکه باید به  نوع خودرو، شرایط جاده‌ای و آب و هوایی نیز توجه کنیم. به عنوان مثال، تایرهایی که برای جاده‌های صاف و آب و هوای گرم طراحی شده‌اند، ممکن است در شرایط مرطوب یا سرد عملکرد مطلوبی نداشته باشند. به همین دلیل در کنار شاخص ساییدگی آج لاستیک، توجه به دلایل ساییدگی آج لاستیک، چگونگی پیشگیری از سایش آج لاستیک و عوامل خرابی لاستیک ماشین اهمیت فراوانی دارد که به آن اشاره می شود:

• با بالا رفتن سن لاستیک ها، آج آن‌ها فرسوده می شود و چسبندگی آن‌ها نیز کاهش می یابد.
• لاستیک هایی که به درستی باد و تراز نشده باشند، سریعتر ساییده می‌شوند.
• هر چه لاستیک سایش بیشتری داشته باشد، خط ترمز مورد انتظار آن بیشتر خواهد بود.
• بهترین تایرها از نظر شاخص ساییدگی آج لاستیک معمولاً تایرهایی با عملکرد فوق العاده بالا هستند. به‌همین دلیل اکثر وسایل نقلیه به تایرهای دارای درجه ۴۰۰ به بالا نیاز ندارند.

پیشگیری از ساییدگی آج لاستیک

برای پیشگیری از لاستیک سایی خودرو، می‌توانید این راه‌کارها را دنبال کنید:

• باد لاستیک‌ها را به‌طور منظم بررسی و تنظیم کنید.
• چرخ‌ها را به‌صورت دوره‌ای بالانس کنید.
• زاویه فرمان و چرخ‌ها را تنظیم کنید تا از سایش ناهماهنگ جلوگیری شود.
• لاستیک‌ها را به‌موقع تعویض کرده و از لاستیک‌های سالم و با کیفیت استفاده کنید.
• از ترمزهای شدید و شتاب‌های ناگهانی خودداری کنید و رانندگی ملایمی داشته باشید.
• از حمل بار اضافی که به لاستیک‌ها فشار می‌آورد، خودداری نمائید.
• لاستیک‌ها را به‌طور منظم از نظر سایش و آسیب بررسی کنید.

  نتیجه‌گیری

شاخص ساییدگی آج لاستیک، یک معیار کلیدی برای ارزیابی دوام و عمر مفید تایر است. این شاخص به مصرف‌کنندگان کمک می‌کند تا تایرهایی را انتخاب کنند که با نیازهای رانندگی شما هماهنگ باشد. تایرهایی که میزان شاخص ساییدگی آج بالایی (مانند ۴۰۰ یا بیشتر) دارند، معمولاً دوام بیشتری دارند و برای استفاده‌های روزمره و مسافت‌های طولانی مناسب هستند، در حالی که تایرهایی با شاخص ساییدگی پایین‌تر (مانند ۲۰۰ تا ۳۰۰) گرچه سریع‌تر ساییده می‌شوند، اما چسبندگی بهتری ارائه می‌دهند که برای رانندگی با سرعت بالا و عملکرد در شرایط سخت مفید است. با این حال، انتخاب تایر تنها بر اساس شاخص ساییدگی آج لاستیک کافی نیست و باید به  نوع خودرو، شرایط جاده‌ای و آب و هوایی نیز توجه کنیم.